Dit jaar en ook de eerste helft van 2020 nog trekt cabaretier Guido Weijers (1977) het land door met een masterclass ‘geluk’. Zoals André Kuipers het land een theatercollege geeft over zijn ruimtereizen en de gebroeders Anker een theatercollege over de strafrechtadvocatuur, praat Weijers je in zijn college bij over wat geluk nu eigenlijk is. Als voorstudie voor zijn college volgde hij een masterclass ‘Geluk’ aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en deed hij onderzoek naar het bruto – nationaal geluk in het Afrikaanse Bhutan. Avond aan avond trekt hij in theaters en dorpshuizen volle zalen. Hij raakt met dit thema kennelijk een gevoelige snaar. Veel mensen blijken op zoek naar geluk.

Over Bhutan gesproken, in een Afrikaans land zou dat heel anders uitpakken. Daar vragen mensen zich niet af of ze wel gelukkig zijn en doen ze niet aan mindfulness of yoga. Daar is het voor velen alleen maar overleven. Dan heb je daar geen tijd voor, maar  moet je elke dag opnieuw zorgen dat je die dag te eten hebt. Dat wij alle tijd hebben om ons zorgen te maken over ons geluk is dis in zekere zin een luxe.

Het eerste dat we volgens Weijers moeten leren is dat geluk iets anders is dan succes. Wij halen die twee vaak door elkaar. Een groot huis, een goede baan, een dikke auto en dan volgt het geluk vanzelf, denken we dan. Maar zo werkt het niet. Eén van de eersten die systematisch nadacht over wat geluk nu eigenlijk precies is was de Griekse fiolosoof Aristoteles ( 384 – 322 v. Chr.) Volgens hem bestaat geluk uit drie dimensies: genot op korte termijn, tevredenheid op lange termijn en los van je eigen geluk ook nog het idee dat je nuttig bent voor anderen en voor de wereld om je heen. Wij verbinden geluk vaak met het moment: Als ik straks in de vakantie op een morgen vroeg naar het strand ga en dan op een terras in de ochtendzon geniet van een cappuccino, dan is dat geluk. Maar dat is natuurlijk maar de halve waarheid; als ik niet weet of ik bij thuiskomst mijn baan nog wel heb, of als ik alle contact met mijn kinderen verloren heb, is er natuurlijk van geluk geen sprake. Dan is die kop cappuccino alleen maar een kortstondig genot. Ook op de wat langere termijn moet ik enige zekerheid hebben en wil ik echt lekker in mijn vel zitten dan is daar ook een sociaal netwerk voor nodig waarin ik mijn plek heb en me gewaardeerd weet. En dat laatste kan alleen als ik me daarvoor inzet. Misschien is dat aspect de laatste na tientallen jaren waarin de focus vooral lag op materiële vooruitgang in onze beeldvorming over wat geluk ons wel wat te veel op de achtergrond geraakt. Soms doen we alsof geluk zou inhouden dat elke dag een feest zou moeten zijn. Zonder teleurstelling, moeite of tegenslag. En pijn, ziekte of verlies passen al helemaal niet in het beeld dat wij van een gelukkig leven hebben. Maar het leven kan natuurlijk niet elke dag fantastisch zijn en een bestaan zonder pijn en verlies bestaat niet. Toch kan je ook met dat alles gelukkig zijn. En niets dat daarvoor zo belangrijk is als een goede relatie met je omgeving. Uit recent onderzoek blijkt dat Friezen tot de gelukkigste Nederlanders behoren. Maar liefst 92 procent van de Friezen zegt gelukkig te zijn. En dat terwijl we een provincie zijn met een lagere economische ontwikkeling, een gemiddeld lager opleidingsniveau, meer werkloosheid en minder inkomen dan de andere provincies. Dat mensen zich hier niettemin gelukkiger voelen dan in de rest van Nederland heeft vooral te maken met het feit dat we doorgaans een hechtere band met de wereld om ons heen hebben dan in andere provincies. Er is in onze provincie een grote sociale samenhang met een hoog aandeel vrijwilligers. Daardoor voelen mensen zich veiliger en ook de ervaren gezondheid is hoog.

De vakanties staan weer voor de deur. En ik hoop dat u in deze weken een aantal geluksmomenten zult beleven. Maar als het om geluk gaat, zijn een goed contact met je buren, het dorpsfeest, het iepen loftspul, de kaatsvereniging en het straatkaatsen belangrijker dan een geslaagde vakantie. En dat geluk wordt alleen maar groter als je daar zelf op een of andere manier ook een actieve bijdrage aan levert. 

Ds. Adri Terlouw 
Reageren op deze column?: terlouwadri@gmail.com