Kwaad is nieuws. Onze kranten staan er vol van. Het kwade lijkt spannend, het goede saai. Voor de in Amerika veelvuldig gelauwerde schrijfster Marilyn Robinson (1943) is het net andersom. Volgens haar is juist het goede veel spannender dan het kwade. Als wij het verkeerde doen, dan meestal omdat we ons  laten leiden door onze primaire impulsen en dan simpel op ons doel afgaan. Het kwaad kijkt niet verder dan waar ik op dit moment zin in heb en op korte termijn beter van wordt. In de opvoeding leren we kinderen juist verder te kijken en te denken dan die primaire driften. Want pas dan komt het goede in het vizier, zo maakte ze 12 januari j.l.in een interview met Trouw – redacteur Stevo Akkerman duidelijk.

Ik moest er weer aan denken, toen ik me afgelopen maanden, ter voorbereiding van een studiedag over de vraag in hoeverre onze economie het goede leven dient,  er steeds weer over verbaasde, hoe het toch kan we in de economie uitsluiten lijken uit te gaan van het eigenbelang en daardoor zo eenzijdig gericht zijn op het behalen van zo veel mogelijk financieel gewin, terwijl dat op tal van andere fronten met verlies gepaard gaat. Zo is de natuur de klos, dreigt het klimaat te ontsporen met alle niet te overziene gevolgen van dien, en zien we wereldwijd delen van de middenklasse langzaam afglijden naar armoede en sociale ellende. Wat daar ook allemaal achter zit, het heeft in ieder geval met de versimpeling te maken waar Robinson het over had. Winst betekent werkgelegenheid, zo redeneren we. Dat klinkt heel plausibel, maar je hoeft maar even verder te kijken en je weet dat het zo simpel niet ligt. Stel je bijvoorbeeld ook eens de vraag wie daar dan wel van profiteren en wie en wat daar de prijs voor betalen, en het is opeens net iets ingewikkelder allemaal. Als ik graag wat van de wereld wil zien, of erg van de zon houd, en ik kan straks in november voor nog geen € 100,00 een vliegticket naar een verre zonnige bestemming kopen, dan is dat op het eerste gezicht vooral een goede deal, en ik ben gek als ik die aan mijn neus voorbij laat gaan. Maar als ik vraag welk goed daarmee gediend is, wordt het allemaal veel complexer.
Als je van probleemwijken prachtwijken wil maken, dan kun je natuurlijk een deel van de oude goedkope sociale huurwoningen afbreken en vervangen door nieuwe duurdere woningen om zo een ander soort huurders te trekken en daarmee het leefklimaat te verbeteren, zoals een woningcorporatie in Rotterdam wil, maar zo werkt het natuurlijk niet. Je hebt alleen een bepaalde groep bewoners de wijk en zelfs de stad uitgejaagd. In hetzelfde Rotterdam organiseert het wijkpastoraat al jaren gratis maaltijden voor jan en alleman. Bezoeksters spreken er elkaar goedmoedig aan als stoephoer. De kerkelijk werker vertelt dat ze daar eerst wel erg aan had moet wennen. Net als aan heel veel andere dingen waar ze in haar theologische opleiding totaal niet op was voorbereid. Maar hoeveel gesprekken had ze zo niet gevoerd? Over het leven en alle vragen die daarbij horen. Heel ingewikkeld soms, maar oneindig veel rijker dan wat zo’n woningcorporatie van plan is.

In het al eerder genoemde interview zegt Marilyn Robinson het zo :
“Ik denk dat het goede een breed begrip is, en het kwaad veel beperkter. Ik associeer kwaad met eigenbelang, waardoor het sterk afhankelijk is van omstandigheden: waar en wanneer kan ik mijn voordeel halen, daar gaat het om. Terwijl het goede veel meer aandacht vergt, meer vrijheid geeft en niet wordt gedicteerd door zoiets simpels als eigenbelang.” Daarin lijkt het goede op het schone. Schilders en dichters kijken net iets verder dan wij doen. Daardoor kunnen ze ons dingen laten zien waar wij aan voorbij zien. Met het goede is het net zo. Om het goede op het spoor te komen moet je juist verder kijken dan je eigenbelang. Opvallenderwijze beroept Robinson zich voor deze gedachten o.a. op het werk van Calvijn, onder ons vaak weg gezet als een somberaar die meende dat de mens geneigd is tot alle kwaad. Dat mag waar zijn, er lijkt mij ook niet zo veel tegen in te brengen – het is wel het halve verhaal. Voor Calvijn was de mens daarnaast en allereerst een prachtig en briljant schepsel. En daarom in staat het goede te zoeken en te doen, al is dat ingewikkelder en uitdagender dan je alleen te laten leiden door eigenbelang. Goed is dan heel wat anders dan weer zoveel procent economische groei of een toename van het consumentenvertrouwen en de mogelijkheid om toegang te krijgen tot nog meer goederen en diensten. Goed wordt dan alles wat de waardigheid van mensen vergroot. Dat is inderdaad ingewikkeld, maar tegelijk ongelooflijk veel interessanter dan dat we niet verder kijken dan doen wat we lekker vinden.

Ds. Adri Terlouw 
Reageren op deze column?: terlouwadri@gmail.com

Alle zaterdagen in juli en augustus is van 13.30 – 17.00 uur de kerk open. Voor bezichtiging, om even bij te praten met de gastheer/gastvrouw, of gewoon even te genieten van de stilte en de koelte. Ook zijn er een aantal prachtige schilderijen te zien van Kim Stabin. Zij behaalde in 2017 haar masterdiploma aan de Foudgumer Academie en woont in Dronryp.
De patroonheilige van onze kerk, de heilige Cecilia, is zoals u weet ook de patroonheilige van de musici. Kim maakte daarom voor deze tentoonstelling een aantal schilderijen van dirigenten en musici. Zo is er een prachtig drieluik waarop we de beroemde dirigent Jaap van Zweden in actie zien. De toegang is gratis.

De officiële opening is op vrijdagavond 5 juli om 20.00. Omdat er ook een schilderij te zien is van een cellospeler speelt de cellist Dirk Stegeman dan een aantal delen uit een van de cellosuites van Bach.

Een gelukkig leven wordt in één van de psalmen vergeleken met een stevig gewortelde boom die dankzij dat wortelstelsel altijd water weet te vinden waardoor zijn bladeren ook in tijden van droogte groen blijven. Geluk heeft in de optiek van deze psalm dan ook te maken met inzet voor je eigen omgeving. Die wordt gevoed en gestimuleerd door een levend contact met wat vorige generaties aan levenswijsheid hebben opgedaan. Een ongelukkig leven is volgens deze psalm een vluchtig leven dat niet verder kijkt dan de waan van de dag en blind is voor de eigen omgeving en de medemens en de verantwoordelijkheid daarvoor dus ontloopt of over het hoofd ziet. Zo’n leven wordt vergeleken met kaf dat verwaait in de wind.

Met de woorden van de Psalm
Goed is
dat je niet doet wat slecht is
niet achter oplichters aan loopt
niet met Ploert en Schender heult
niet je schouders ophaalt
‘ploert en schender, ach
zo is de wereld’

Goed is dat je goede woorden
overweegt en wil:
heb je naaste lief die is als jij
de vluchteling, de arme, doe hen recht.

Prent ze in het hart van je verstand
die woorden
zeg ze voor je uit

gezegend ben je

een boom aan stromen levend water
vruchten zul je dragen
blad dat niet vergeelt
het zal je goed gaan

(Psalm 1 in de bewerking van Huub Oosterhuis uit Psalmen vrij)

Die boom is natuurlijk een prachtig beeld. Rond dat beeld hebben we een kleine zomerprijsvraag bedacht: Maak deze zomer een foto van zo’n stevig gewortelde boom. Je kunt je foto tot 10 september opsturen naar: terlouwadri@gmail.com of inleveren bij onze koster Rixt Santema. Liefst met een korte toelichting over de plek en het moment waarop je de foto genomen hebt. Alle foto’s worden op 15 september tentoongesteld op onze startzondag in de Doarpstún van Snakkerbuorren. De twee mooiste of origineelste inzendingen worden beloond met een fruitboompje voor eigen tuin of terras.

Dit jaar en ook de eerste helft van 2020 nog trekt cabaretier Guido Weijers (1977) het land door met een masterclass ‘geluk’. Zoals André Kuipers het land een theatercollege geeft over zijn ruimtereizen en de gebroeders Anker een theatercollege over de strafrechtadvocatuur, praat Weijers je in zijn college bij over wat geluk nu eigenlijk is. Als voorstudie voor zijn college volgde hij een masterclass ‘Geluk’ aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en deed hij onderzoek naar het bruto – nationaal geluk in het Afrikaanse Bhutan. Avond aan avond trekt hij in theaters en dorpshuizen volle zalen. Hij raakt met dit thema kennelijk een gevoelige snaar. Veel mensen blijken op zoek naar geluk.

Over Bhutan gesproken, in een Afrikaans land zou dat heel anders uitpakken. Daar vragen mensen zich niet af of ze wel gelukkig zijn en doen ze niet aan mindfulness of yoga. Daar is het voor velen alleen maar overleven. Dan heb je daar geen tijd voor, maar  moet je elke dag opnieuw zorgen dat je die dag te eten hebt. Dat wij alle tijd hebben om ons zorgen te maken over ons geluk is dis in zekere zin een luxe.

Het eerste dat we volgens Weijers moeten leren is dat geluk iets anders is dan succes. Wij halen die twee vaak door elkaar. Een groot huis, een goede baan, een dikke auto en dan volgt het geluk vanzelf, denken we dan. Maar zo werkt het niet. Eén van de eersten die systematisch nadacht over wat geluk nu eigenlijk precies is was de Griekse fiolosoof Aristoteles ( 384 – 322 v. Chr.) Volgens hem bestaat geluk uit drie dimensies: genot op korte termijn, tevredenheid op lange termijn en los van je eigen geluk ook nog het idee dat je nuttig bent voor anderen en voor de wereld om je heen. Wij verbinden geluk vaak met het moment: Als ik straks in de vakantie op een morgen vroeg naar het strand ga en dan op een terras in de ochtendzon geniet van een cappuccino, dan is dat geluk. Maar dat is natuurlijk maar de halve waarheid; als ik niet weet of ik bij thuiskomst mijn baan nog wel heb, of als ik alle contact met mijn kinderen verloren heb, is er natuurlijk van geluk geen sprake. Dan is die kop cappuccino alleen maar een kortstondig genot. Ook op de wat langere termijn moet ik enige zekerheid hebben en wil ik echt lekker in mijn vel zitten dan is daar ook een sociaal netwerk voor nodig waarin ik mijn plek heb en me gewaardeerd weet. En dat laatste kan alleen als ik me daarvoor inzet. Misschien is dat aspect de laatste na tientallen jaren waarin de focus vooral lag op materiële vooruitgang in onze beeldvorming over wat geluk ons wel wat te veel op de achtergrond geraakt. Soms doen we alsof geluk zou inhouden dat elke dag een feest zou moeten zijn. Zonder teleurstelling, moeite of tegenslag. En pijn, ziekte of verlies passen al helemaal niet in het beeld dat wij van een gelukkig leven hebben. Maar het leven kan natuurlijk niet elke dag fantastisch zijn en een bestaan zonder pijn en verlies bestaat niet. Toch kan je ook met dat alles gelukkig zijn. En niets dat daarvoor zo belangrijk is als een goede relatie met je omgeving. Uit recent onderzoek blijkt dat Friezen tot de gelukkigste Nederlanders behoren. Maar liefst 92 procent van de Friezen zegt gelukkig te zijn. En dat terwijl we een provincie zijn met een lagere economische ontwikkeling, een gemiddeld lager opleidingsniveau, meer werkloosheid en minder inkomen dan de andere provincies. Dat mensen zich hier niettemin gelukkiger voelen dan in de rest van Nederland heeft vooral te maken met het feit dat we doorgaans een hechtere band met de wereld om ons heen hebben dan in andere provincies. Er is in onze provincie een grote sociale samenhang met een hoog aandeel vrijwilligers. Daardoor voelen mensen zich veiliger en ook de ervaren gezondheid is hoog.

De vakanties staan weer voor de deur. En ik hoop dat u in deze weken een aantal geluksmomenten zult beleven. Maar als het om geluk gaat, zijn een goed contact met je buren, het dorpsfeest, het iepen loftspul, de kaatsvereniging en het straatkaatsen belangrijker dan een geslaagde vakantie. En dat geluk wordt alleen maar groter als je daar zelf op een of andere manier ook een actieve bijdrage aan levert. 

Ds. Adri Terlouw 
Reageren op deze column?: terlouwadri@gmail.com

In onze diensten zoeken we geregeld naar nieuwe vormen, waarbij er ruimte is voor ontmoeting en dialoog. Op 17 maart hadden we een dienst met een gespreksrad. Voor in de kerk stond een rad van avontuur. Niet met cijfers maar met levens-  en geloofsthema’s als: angst, hoop, liefde, bidden, dood enz. We vormden paren waarbij we per paar een aantal thema’s bespraken die het rad ons aanreikte. Daaraan voorafgaand lazen we het evangelie voor die zondag, waarbij ds. Terlouw een korte meditatieve toelichting gaf. De dienst trok meet bezoekers dan anders en werd door de aanwezigen gewaardeerd met gemiddeld een 8,5. Reden genoeg dus om op 26 mei dit experiment te herhalen. Aansluitend is er een lunch. Met onder de lunch een gemeenteberaad. Op grond van het eerder gehouden gemeenteraad willen we u als kerkenraad een aantal beleidslijnen voor de komende tijd presenteren waarover we graag met u van gedachten willen wisselen. De afsluiting zal zo rond kwart over een zijn.

Maandag 29 april overleed, 80 jaar oud, de Australische dichter Leslie Allan Les Murray. De meesten van u zal die naam niets zeggen, maar in Australië is hij de bekendste dichter van het land. Zijn gedicht ‘Een doodgewone regenboog’ is er al jarenlang verplichte leesstof op de middelbare school. Murray groeide op in New South Wales in de verlatenheid van het Australische platteland en bleef zich zijn leven lang als een boerenpummel beschouwen. Hij wordt wel de meester van de ontregeling genoemd. De taal die hij in zijn gedichten bezigt is zelden ingewikkeld, meestal nuchter vertellend. Maar met een onderstroom van ingehouden en ontregelende emotie.

Neem bijvoorbeeld het genoemde gedicht ‘Een doodgewone regenboog’. Het beschrijft hoe heel Sydney in de war raakt van een vent die staat te janken op Martin Place. Beurshandelaren onderbreken hun handel of vliegen uit de dure club waar ze zitten te lunchen de straat op en het verkeer komt tot stilstand. Allemaal om die vent te zien die staat te janken op Martin Place. Niemand kan hem stoppen.
‘De man om wie we heen staan, de man die niemand nadert 
huilt eenvoudig, en verbergt het niet, huilt 
niet als een kind, niet als de wind, als een man 
en zonder vertoon, zich niet op de borst slaand, zelfs niet
luid snikkend – toch houdt de waardigheid van zijn huilen
ons op afstand van zijn plek, de leegte die hij om zich schept
in het licht van de middag, in zijn pentagram van verdriet,
en uniformen achter in de menigte die hem trachtten te grijpen
staren naar hem en voelen, met verbazing, hun geest
verlangen naar tranen als kinderen naar een regenboog.
Sommigen zullen in de komende jaren zeggen dat een aura
van kracht rond hem hing. Er is niet zoiets.
Sommigen zullen zeggen dat ze geschokt waren en hem wilden laten ophouden
maar die zullen er niet geweest zijn. De stoerste mannelijkheid,
de taaiste weerstand, de gladste geest onder ons
trilt van stilte, en brandt van onverwachte
besluiten van vrede……………………….

Er hangt iets geheimzinnigs rondom die man die zijn tranen de vrije loop laat. ‘Een pentagram van verdriet’ noemt Les Murray het. Het pentagram is een geliefd beeld in zijn gedichten. Een sleutelbeeld noemt hij het zelf. Een pentagram is een vijfpuntige ster. Midden in die ster zie je een regelmatige vijfhoek. Als je de punten van die vijfhoek zo met elkaar verbindt dat je telkens een hoek overslaat ontstaat midden in die vijfhoek een nieuw pentagram. Een operatie die je eindeloos kunt herhalen. Zo is het pentagram de verbeelding van een oneindig verschiet. Het ontregelende beeld van een man die midden op straat staat te janken dat Les Murray schetst  wekt in de omstanders en de lezer een even ontregelend verlangen naar tranen. Te vergelijken met het verlangen van kinderen naar een regenboog, die hen helemaal buiten zichzelf brengen kan. Zo mooi, zo vreemd. Waarom die huilende man ons zo ontregelt en waarom hij zelfs bij de inmiddels toegesnelde politie – agenten het verlangen wekt ook te gaan huilen, en waarom het goed zou zijn aan dit verlangen toe te geven, laat de dichter in het midden. Het laat zich alleen maar vermoeden. Het is allemaal meer intuïtief dan rationeel. Wel is duidelijk dat het tot besluiten van vrede leidt. Er is in de wereld van alles waarom wij zouden kunnen huilen: onrecht, oorlog, het uitsterven van talloze planten – en diersoorten. En hoe goed zou het zijn als wij daar eens aan toe zouden geven, en ons zouden laten ontregelen in plaats van het op een veilige afstand te houden.

Poëzie en religie gaan voor Les Murray over hetzelfde. Over de horizon, over wat ons ontregelt. In een ander gedicht noemt Hij God dan ook
de in elke religie opgevangen poëzie
opgevangen – niet gevangen – als in een spiegel
………..een wet tegen afbakeningen.

Ds. Adri Terlouw 
Reageren op deze column?: terlouwadri@gmail.com

In de tweede helft van de vorige eeuw rukten veel Nederlanders zich los van een knellend godsdienstig verband. Geloof verdween en seculier werd de norm. Inmiddels begint het tij te keren. Op zoek naar zingeving ontwaakt ook weer interesse voor de christelijke erfenis, en binnen de kerken groeit het besef dat agnosten en atheïsten kerkmensen vragen stellen die je serieus moet nemen. Dat samen schept een vruchtbaar klimaat voor een open eerste of hernieuwde kennismaking met de Bijbel. Daarom organiseren we samen met de Cursus Theologische Vorming  Leeuwarden op 21 maart a.s. een avond met Rik Zweers. Hij is 28 jaar en geboren en getogen in Franeker. Op dit moment studeert hij Godsdienst en Pastoraat aan de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Eind vorig jaar werd hij gekozen als  eerste jonge theoloog des vaderlands.  Hij zal ons laten zien waarom de christelijke verhalen en gebruiken wel degelijk iets te zeggen hebben over de wereld van nu. 

Aansluitend kun je op 28 maart en  4 april met onze predikanten Hinke Post – Knol en Adri Terlouw, beide docent aan de cursus Theologische Vorming , de kennismaking met de theologie voortzetten. Smaakt dat naar meer? In september begint een nieuw cursusjaar.

Plaats: Ceciliakerk, Lekkum.
Tijd : 20.00 – 21.45 uur.
Kosten: € 5,00 per avond
Het is fijn als u zich van te voren aanmeldt, al is dat niet verplicht. Dit kan via: terlouwadri@gmail.com. U kunt dan ook gelijk bij opgave betalen door het verschuldigde bedrag over te maken op NL 45 INGB 0001 0063 61, t.n.v. Cursus Theologische Vorming Leeuwarden ovv de gekozen data.

De Voedselbank Leeuwarden levert noodhulp aan huishoudens die op of onder het sociaal minimum leven door het uitgeven van voedselpakketten.

De diaconie van Kerk Lekkum wil in de aanloop naar Pasen in actie komen voor de Voedselbank. We willen de inwoners van Lekkum, Miedum en Snakkerburen vragen om ook mee te doen.

Wilt u de komende tijd, naast uw eigen boodschappen ook een paar boodschappen doen voor de Voedselbank?

Denk daarbij met name aan houdbare levensmiddelen die over het algemeen vaak gebruikt worden:

• koffie en thee, suiker ;
• bloem, (zonnebloem)olie, koekjes;
• pasta, rijst, pasta-saus en kruidenmix;
• houdbare melkproducten;
• limonade, vruchtensap.

Zaterdag 30 maart tussen 16.00-17.30 uur en zondag 31 maart tussen 10.00-11.00 uur is de kerk open om uw boodschappen in te leveren.

De diaconie zorgt ervoor dat alles wat ingeleverd wordt bij de Voedselbank terechtkomt.

Alvast bedankt, We hopen op een mooi resultaat!

Van 14 tot en met 21 april is het de Goede Week, met daarin Witte Donderdag, Goede Vrijdag, de Paasnacht en Paasmorgen. Deze vier dagen zijn het hart van het kerkelijk jaar. Vandaar dat er al deze dagen een viering is. Op Witte Donderdag en Goede Vrijdag korte vieringen, in de Paasnacht en op Paasmorgen wat langere. We vieren dit jaar de Stille Week weer samen met de Oud- Katholieke Statie Friesland die elke eerste zaterdag van de maand ook haar diensten houdt in onze kerk. Op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Paasmorgen gaat één van onze eigen predikanten voor, in de paasnacht wordt de dienst geleid door één van hen en pastoor Annemieke Duurkoop, van 2003 – 2010 pastoor van de Oud- Katholieke Statie Friesland.
Het is inmiddels traditie dat we met mensen uit het hele dorp, zowel van binnen als van buiten onze gemeente, een Paaskoor vormen dat in alle vieringen een aantal liederen zingt. Iedereen die van zingen houdt kan meedoen. Als u dat wat lijkt, komt dan naar onze eerste repetitie op zondag 17 maart om 12.15 uur, of meldt u aan via jinkelyklema@gmail.com. Naast 17 maart zijn er ook repetities op 24 en 31 maart en 7 en 14 april. Zowel mensen die in de Stille Week één als meerdere of alle diensten willen meezingen zijn welkom. d

Meister Eckhart ( 1260-1328)

De dichter D. H. Lawrence (1865 – 1930) vertelt ergens dat hij eens met een kind door de tuin wandelde en dit kind hem vroeg: ‘Waarom zijn de bomen groen?’ Hij legde uit hoe planten zonlicht opvangen en dat vervolgens omzetten in bladgroen. Maar het kind was met dat antwoord niet tevreden, Het herhaalde zijn vraag. Waarop Lawrence na lang nadenken antwoordde: De bomen zijn groen, omdat ze groen zijn’. Tot zijn verbazing was het kind met dat antwoord wel tevreden. ‘Grote mensen maken het altijd zo ingewikkeld’, zei het, ‘jij zegt gewoon: De bomen zijn groen, omdat ze groen zijn’.

Ik vind dit daarom zo’n mooi verhaal, omdat het laat zien wat een geheim is in plaats van het geheim weg te verklaren. Waarom een boom groen is, kun je met biochemische theorieën verklaren, maar het kind vindt dat helemaal geen antwoord. Dat is verbaasd over het wonder en het geheim van de dingen, waarvoor uiteindelijk geen verklaring bestaat. Dus is het tevreden, als de dichter zegt : bomen zijn groen, omdat ze groen zijn. Een antwoord dat volgens de logica van het verstand geen antwoord is – maar voor de logica van het hart het enige juiste.
Het kind en de dichter maken ons bewust van het feit, dat de wereld een geheim is, dat we ondanks al onze theorieën uiteindelijk niet begrijpen. Waarom al die schoonheid en waarom al die verschrikkingen? Waarom ik, waarom jij? Waarom ben ik hier geboren en niet bijvoorbeeld in Afrika? En waarom in deze tijd en niet in de 18e eeuw? Waarom zo en niet anders? Ondanks alle verklaringen waarmee wij grip op de dingen proberen te krijgen, blijven dat vragen waarop geen antwoord is.

Antwoorden komen en gaan. De vragen blijven. Er zijn geen eeuwige antwoorden, wel eeuwige vragen. Wie lang genoeg doorvraagt, komt tot de conclusie; de dingen zijn zoals ze zijn. Waarom weten we niet. De laatste vragen naar het waarom van mijn leven en het waarom van mijn lot blijven onbeantwoord, omdat ze niet te beantwoorden zijn. De Middeleeuwse mysticus Meester Eckhart (1260 – 1328) heeft eens gezegd: “Als je het leven zou kunnen vragen: ‘Waarom ben ik er?’ Dan zou het – als het antwoord kon geven – antwoorden: ‘Je bent er omdat je er bent.’ Het leven komt voort uit zichzelf, welt op uit zichzelf. Daarom is er geen waarom.”

Met dit ‘er is geen waarom? ‘ doorbreekt meester Eckhart het vraag – en antwoordspel, en schept hij ruimte voor het onbeantwoordbare. Hij breekt de vraag niet af. Hij laat hem open. Uit respect voor het leven dat dieper gaat dan wij kunnen begrijpen. Dit respect voor het geheim is kenmerkend voor het religieuze perspectief. Het geloof geeft geen antwoord op alle vragen, zoals ten onrechte wel eens gedacht wordt. Het leert juist vragen waarop geen antwoord is open te laten en in vertrouwen uit te houden. Daar is een zekere moed voor nodig. Antwoorden en verklaringen voldoen misschien voor een tijdje, maar uiteindelijk bevredigen ze niet. En zo blijven de vragen open. Het leven blijft een mysterie. Het is niet aan ons het leven te begrijpen, maar alleen om het zo goed mogelijk te leven.

Ds. Adri Terlouw
Reageren op deze column?: terlouwadri@gmail.com